Obserwatorium Etyki Słowa

Anna Cegieła

Uniwersytet Warszawski

Słowa niebezpieczne i niepożądane w przestrzeni społecznej. Etyka słowa a poprawność polityczna

„i zwykłe znaczenie słów dla rzeczy zmieniano dowolnie” Tukidydes, Wojna peloponeska, III, s. 82.

„Żyjemy w systemie nowoczesnego niewolnictwa. Niewolnictwa umysłowego. Dyskryminacji myśli (…). Zniewolenie nasze wynika z niemożliwości swobodnego posługiwania się słowem i wypowiadania własnych myśli oraz ze stosowania przez rządzących całego systemu nacisków bezpośrednich i pośrednich, aby słów używano w pewien określony sposób. Właśnie tak, jak przemawiano z trybuny lub tak, jak piszą wstępne artykuły w gazetach.” K. Orłoś, Trzecie kłamstwo, Warszawa 1980, s.209.

Kiedy mamy do czynienia z zakazem używania słów i nakazem używania zamiast nich innych,  z przykazaniem używania języka w określony sposób, mówimy zwykle albo o magii, albo o zniewoleniu. Czytaj dalej →

Anna Cegieła

Uniwersytet Warszawski

O retoryce pogardy  i wykluczenia w polskim dyskursie publicznym

     Styl polskiego dyskursu publicznego od dłuższego czasu budzi poważne zastrzeżenia etyczne. Razi nas wiele jego właściwości – jałowość, przewaga tandetnej retoryki nad argumentowaniem, obraźliwa dyskredytacja przeciwnika, posługiwanie się kłamstwem, insynuacją i wyjątkowa brutalność. Coraz częściej mówimy o tym, że język w służbie polityki stracił wiarygodność i zastąpił peerelowską nowomowę. Zauważają to już nie tylko badacze, lecz także zwykli użytkownicy polszczyzny. Etyczny aspekt użycia języka w dyskursie publicznym stał się już obiektem dyskusji naukowych wśród filozofów, socjologów, psychologów i językoznawców. Czytaj dalej →